Η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου και της ψυχαγωγίας των παιδιών στις μεγαλουπόλεις, θα έπρεπε να γίνεται σε ειδικά πιστοποιημένους χώρους που μέσα σε κλίμα ασφάλειας τα παιδιά μέσα από το παιχνίδι, την άσκηση και την συναναστροφή με τους συνομήλικους να αναπτυχθούν και να κοινωνικοποιηθούν.
Τι σας έρχεται στον νου όταν ακούτε την λέξη παιδική χαρά;
Έναν κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο με προδιαγραφές ασφαλείας, με την κατάλληλη υποδομή, κατάλληλα υλικά και παιχνίδια, με σωστή οργάνωση που αποτελεί ένα σύμβολο ξενοιασιάς και δημιουργικότητας για τα παιδιά.
Πόσο όμως απέχουν όλα αυτά από την πραγματικότητα που βιώνουν καθημερινά γονείς και παιδιά στις αστικές κυρίως περιοχές;
Στα πλαίσια του εργαστηριακού μαθήματος Αγωγή Βρέφους του ΤΕΙ της Προσχολικής Αγωγής της Αθήνας, οι σπουδάστριες του τμήματος επισκέπτονται παιδικές χαρές της γειτονιάς τους και παρουσιάζουν στην τάξη τα αποτελέσματα της συστηματικής παρατήρησης και καταγραφής που κάνουν εκεί.
Τα τελευταία 10 χρόνια που διεξάγεται ατύπως η έρευνα έχουν καταγραφεί πολύ σημαντικά στοιχεία για την καταλληλότητα ή μη των παιδικών χαρών στην πρωτεύουσα και σε λιγότερο βαθμό στην επαρχία.
Τα σημαντικότερα στοιχεία που έχουν καταγραφεί αφορούν την ακαταλληλότητα του περιβάλλοντος καθώς ένας μεγάλος αριθμός των παιδικών χαρών είναι φτιαγμένος δίπλα σε ρέματα, κάτω από πυλώνες της ΔΕΗ, δίπλα σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας οχημάτων, κοντά σε σιδηροδρομικές γραμμές, σε χώρους με ηχορύπανση ή σε μέρη όπως κοιμητήρια που μπορεί να βλάψουν την ψυχική υγεία των παιδιών. Αν σημειωθεί ότι οι περισσότερες παιδικές χαρές δεν είναι περιφραγμένες ή έχουν κατεστραμμένη περίφραξη και παντελή έλλειψη φύλαξης, μπορείτε εύκολα να βγάλετε τα συμπεράσματά σας.
Εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι η ακαταλληλότητα των παιχνιδιών. Είτε αυτά είναι ξύλινα, μεταλλικά ή πλαστικά παρατηρείται φθορά στα παιχνίδια τα οποία σπανίως αντικαθίστανται ή υπάρχει έλλειψη συντήρησης. Ο ασυντήρητος εξοπλισμός συνήθως γίνεται αιτία για μια σειρά ατυχημάτων σε παιδιά, όπως παγίδευση, τραυματισμοί από προεξέχοντα τμήματα ή στραγγαλισμοί από αιωρούμενα σχοινιά ή πτώσεις από μονόζυγα κτλ. Τα σκουριασμένα μεταλλικά παιχνίδια και τα ξύλινα σπασμένα παιχνίδια ή ακόμα και τα παγκάκια που είναι γεμάτα με ακίδες μπορούν να αποδειχτούν ιδιαίτερα επικίνδυνα. Τσουλήθρες με μεγάλη κλίση, σπασμένες κούνιες χωρίς κάθισμα, κομμένα σχοινιά, όχι μόνο δεν βοηθούν στο παιχνίδι των παιδιών αλλά το καταστούν ιδιαίτερα επικίνδυνο αφού οι πτώσεις από παιχνίδια Παιδικής χαράς είναι η πρώτη αιτία επισκέψεων στα νοσοκομεία Παίδων.
Ο ανεπαρκής χώρος μεταξύ των παιχνιδιών είναι μια ακόμα συχνή αιτία ατυχημάτων. Όταν τα παιχνίδια επικαλύπτουν το ένα το άλλα δυστυχώς δημιουργούνται δυσάρεστες καταστάσεις. Τα παιδιά παίζουν συχνά χωρίς επίβλεψη από κάποιον ενήλικα και δεν υπάρχει κάποιος που θα θέσει κανόνες και όρια για την ομαλή διεξαγωγή του παιχνιδιού.
Η επίστρωση των χώρων της παιδικής χαράς συνήθως είναι από χώμα, χαλίκια, σπάνια με γκαζόν και πολύ λιγότερο είναι επικαλυμμένη με ελαστικό ταρτάν από ανακυκλωμένα ελαστικά, για την αποφυγή των κραδασμών, που είναι και το πλέον καταλληλότερο υλικό. Η άμμος θεωρείται από τα πλέον ασφαλή υλικά για την επίστρωση των παιδικών χαρών αν και συχνά χρησιμοποιείται για την αφόδευση των αδέσποτων ή των κατοικίδιων φίλων μας.
Τις βραδινές κυρίως ώρες οι Παιδικές χαρές μετατρέπονται σε καταφύγιο για χρήστες τοξικών ουσιών, με αποτέλεσμα ο περιβάλλον χώρος να είναι γεμάτος με σύριγγες. Από ότι διαπιστώθηκε ακόμα και οι ίδιοι οι γονείς μη βρίσκοντας έναν κάδο σκουπιδιών πετούν τα αποτσίγαρα αλλά και τα σκουπίδια τους στο χώμα μην κατανοώντας ότι τελικοί αποδέκτες είναι τα ίδια τα παιδιά τους.
Σε σπάνιες περιπτώσεις παρατηρήθηκε ότι με την παρέμβαση εθελοντικών ομάδων δράσης, παιδικές χαρές μεταμορφώθηκαν και αποτέλεσαν και πάλι ένα πνεύμονα ζωής για την πόλη και τους κατοίκους της.
Είναι λυπηρό αλλά δυστυχώς υπάρχουν πολύ λίγα φωτεινά παραδείγματα Παιδικών χαρών με παιχνίδια εξωτερικού χώρου από σύγχρονες εταιρείες που πληρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να προστατέψουν τα παιδιά τους;
Ασφαλώς να μάθουν να είναι παρατηρητικοί και προνοητικοί και αν διαπιστώσουν μετά από έλεγχο ότι κάποια παιχνίδια είναι επικίνδυνα και δεν τηρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας, να ενημερώσουν τον δήμο τους για να σπεύσει να τα συντηρήσει. Αν οι προσπάθειές τους δεν αποδώσουν θα μπορούσαν με ιδιωτική πρωτοβουλία και με συντονισμένες κινήσεις και δράσεις να αναλάβουν την συντήρηση και την καθαριότητα της παιδικής χαράς, μιας και η οικονομική κρίση δεν επιτρέπει πια τέτοιες πολυτέλειες. Επίσης θα μπορούσαν να επιβλέπουν με προσοχή το παιχνίδι των παιδιών προσχολικής ηλικίας και να βάζουν κανόνες και όρια στα παιδιά τους για ένα ασφαλές, ξένοιαστο και ευχάριστο παιχνίδι. Εκείνο που πάντα προτείνω και το εφαρμόζω στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι το: «Παίξτε και διασκεδάστε μαζί με τα παιδιά σας στην παιδική χαρά». Και εσείς θα ξαναβρείτε το μικρό παιδί που κρύβεται μέσα σας, αλλά και τα παιδιά σας θα το χαρούν αφάνταστα.
Περιηγηθήκαμε τον χώρο και περιεργαστήκαμε ότι υπήρχε μέσα. Η ματιά μας έπεσε αρχικά στα οικολογικά ρούχα από οργανικό βαμβάκι, μπλούζες και καπέλα, καθώς και επαναχρησιμοποιούμενες υφασμάτινες τσάντες σε διάφορα χρώματα, σχέδια και μεγέθη. Χαζέψαμε τα μικρά ξύλινα χειροποίητα διακοσμητικά ενώ εντυπωσιαστήκαμε από τις πρωτότυπες τσάντες από καουτσούκ! Όλες ήταν κατασκευασμένες από ανακυκλωμένες σαμπρέλες ελαστικών που η κάθε μια τους ήταν σε ένα μοναδικό σχέδιο!
Καθίσαμε στο παραδοσιακό αναγνωστήριο και ξεφυλλίσαμε αρκετά από αυτά. Οι εικόνες, τα θέματα, οι ήχοι ήταν πολύ ενδιαφέροντα. Η μόνη δυσκολία που αντιμετωπίσαμε, ήταν η επιλογή μας σχετικά με το ποια βιβλία από όλα όσα είδαμε, θα αγοράζαμε σαν δώρα για την οικογένειά μας και τους φίλους μας.
Συζητώντας για το πώς θα μπορούσαν να κάνουν πιο δημιουργικό και ευχάριστο τον περίπατο των παιδιών στο μικρό αλσύλλιο, οι σπουδάστριες του Β εξαμήνου, προσφέρθηκαν να διαθέσουν λίγο από τον πολύτιμο χρόνο τους για να καθαρίσουν την παιδική χαρά. Η δράση εθελοντικού καθαρισμού οργανώθηκε πολύ σύντομα και έτσι ένα ηλιόλουστο πρωινό 15 σπουδάστριες με την στήριξή μου σαν καθηγήτριά τους, ξεκίνησαν την προσπάθεια.
Συνομιλήσαμε με τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας που κάθε άλλο παρά στο περιθώριο είναι και διαπιστώσαμε τον ενεργό τους ρόλο και το πόσο πολύτιμη είναι η καθημερινή τους συμβολή και η στήριξή τους στην σύγχρονη ελληνική οικογένεια. Η αναγνώριση της σπουδαιότητας του σημαντικού τους ρόλου στην κοινωνία, τους γέμισε ενθουσιασμό και μας πρόσφεραν κουλουράκια που είχαν φτιάξει με τα χεράκια τους.
Οι μικροί επισκέπτες του Πάρκου απασχολήθηκαν στην συνέχεια με δραστηριότητες δημιουργικής έκφρασης και βιωματικού παιχνιδιού και συμμετείχαν σε αθλητικές δραστηριότητες αλλά και σε περιβαλλοντικά προγράμματα.
