Ένα πρότυπο εκπαιδευτικό πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που εφαρμόζεται με επιτυχία όχι μόνο στην χώρα μας αλλά και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι το “Μαθαίνω για τα δάση”. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα εγκεκριμένο από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και συντονίζεται στην Ελλάδα από την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης.
Παιδαγωγικοί στόχοι
Στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος το οποίο απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας 5-18 ετών, σε εκπαιδευτικούς, σε γονείς αλλά και σε πολίτες, είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα που αφορούν στο περιβάλλον, η συνειδητοποίηση της αξίας του δάσους, η ανάπτυξη του αισθήματος σεβασμού και ενδιαφέροντος προς αυτό. Επιπλέον, το πρόγραμμα ευελπιστεί να κατανοήσουν όλοι την έννοια και την πολυπλοκότητα τους δάσους ως οικοσύστημα, να το αγαπήσουν και να το προστατέψουν, να αναπτύξουν οικολογική συνείδηση συμβάλλοντας ενεργά στη βελτίωση των συνθηκών του τόπου τους.
Μέσα από επιλεγμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, τα παιδιά αναπτύσσουν την κριτική σκέψη, ενθαρρύνεται η ικανότητα συνεργασίας μέσω των ομαδικών δραστηριοτήτων και επικοινωνίας με την ανταλλαγή απόψεων όχι μόνο μεταξύ των μαθητών αλλά και μεταξύ εκπαιδευτικών, γονέων αλλά και της τοπικής κοινωνίας. Παράλληλα κατανοούν την αλληλεξάρτηση του ανθρώπου με την φύση, καλούνται να πειραματιστούν και να εξασκηθούν στην παρατήρηση, να μάθουν έννοιες όπως εθελοντισμός, αλληλεγγύη, κοινή ευθύνη και ενεργή συμμετοχή, διαμορφώνουν νέες στάσεις, αξίες και αντιλήψεις συμπεριφοράς, νιώθουν ενθουσιασμό και ευχαρίστηση από την επαφή τους με την φύση και τη συμμετοχή τους στις δράσεις, ενώ συγχρόνως καλλιεργούν νέες δεξιότητες και δίνουν διέξοδο στην δημιουργική φαντασία τους και τις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες και αποκτούν εμπειρίες μέσα από την βιωματική μάθηση.
Το διαχρονικό αυτό πρόγραμμα χρειάζεται τουλάχιστον 3 χρόνια για να ολοκληρωθεί και εφαρμόζεται σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες, όμως η κάθε χώρα το προσαρμόζει στις ιδιαίτερές της συνθήκες, έτσι ώστε να ταιριάζει στις τοπικές παραδόσεις αλλά και στα εθνικά προγράμματα σπουδών. Απαραίτητη θεωρείται η συνεργασία μεταξύ των εθνικών προγραμμάτων σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Η συμμετοχή των σχολείων στο πρόγραμμα είναι εθελοντική και οι δραστηριότητες προσαρμόζονται στις ανάγκες των μαθητών και των εκπαιδευτικών.
Προτεινόμενες Παιδαγωγικές Δραστηριότητες
Θεωρείται απαραίτητη μια τουλάχιστον επίσκεψη σε δάσος, πάρκο, Βοτανικό κήπο ή κάτι σχετικό και ακολουθούν μια σειρά από δραστηριότητες μέσα από τις οποίες προσπαθούν να επιτευχθούν οι προσδοκώμενοι στόχοι.
Αφού έχει προηγηθεί μια συζήτηση για το τι είναι δάσος και ποια η συμβολή του στην κοινωνία, τον πολιτισμό, την οικονομία, την τέχνη , στην συνέχεια μελετώνται τα περιβαλλοντικά προβλήματα που έχουν σχέση με τα δάση. Τα παιδιά ενθαρρύνονται να συμμετέχουν εθελοντικά σε δεντροφύτευση υπό τη καθοδήγηση έμπειρων δασολόγων. Κατά τη επίσκεψή τους στο δάσος μπορούν να μελετήσουν και να καταγράψουν την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής προσέχοντας να μην διαταράξουν τη ισορροπία της φύσης, να γνωρίσουν τους θησαυρούς που μας προσφέρει και να βιώσουν με όλες τους τις αισθήσεις την ανεξάντλητη ομορφιά του. Επιστρέφοντας στο σχολείο μπορούν να συζητήσουν για τα συναισθήματά τους, τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους και να προσπαθήσουν να τα απεικονίσουν με διάφορους τρόπους όπως ζωγραφική, δραματοποίηση, θεατρικό παιχνίδι, κουκλοθέατρο κτλ. Επίσης μπορούν να κάνουν μια έκθεση φωτογραφίας με τα στοιχεία που κατέγραψαν και συνέλεξαν, να δημιουργήσουν μια μακέτα του δάσους, να συζητήσουν με δασολόγους, βιολόγους, γεωλόγους και διάφορους επιστήμονες για να αντλήσουν επιπλέον πληροφορίες τις οποίες μπορούν να καταγράψουν σε ένα λεύκωμα καθώς και με εκπροσώπους της τοπικής κοινωνίας για τους τρόπους προστασίας του οικοσυστήματος του δάσους.
Πολυάριθμες είναι η προτεινόμενες δραστηριότητες η εκπόνηση των οποίων βασίζεται στην ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών και μπορούν να συνδυαστούν με όλα μαθήματα όπως Γλώσσα, Μελέτη περιβάλλοντος, Φυσική, Γυμναστική, Ιστορία, Γεωγραφία, Αισθητική Αγωγή έτσι ώστε η γνώση να κατακτάται με βιωματικό τρόπο.
Σαν γονέας μαθητή που συμμετέχει στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, οφείλω να στηρίξω ενεργά την όλη προσπάθεια και να συγχαρώ τους αξιόλογους εκπαιδευτικούς για την συμβολή τους στην ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης των παιδιών μας, δημιουργώντας ενεργούς πολίτες για ένα καλύτερο αύριο.
Γεωργία Νικητέα, EcoView.gr