EcoView

Γαλλική Ριβιέρα

Στη νοτιότερη άκρη της Γαλλίας, εκεί όπου ο ακτινοβόλος ήλιος θερμαίνει γλυκά τα νερά της Μεσογείου, βρίσκεται η Γαλλική Ριβιέρα ή αλλιώς Κυανή Ακτή. Με κοσμοπολίτικη διάθεση, ανεπιτήδευτη αρχοντιά και υψηλή αισθητική ένα από τα πιο περιώνυμα θέρετρα της Μεσογείου ξεχειλίζει από κομψότητα, φινέτσα και εκλεπτυσμένη ομορφιά.

Κατευθυνόμενοι οδικώς από το Μιλάνο στη Νίκαια αρχίσαμε να οσφριζόμαστε έντονα έναν «ασυμπίεστο» και ντελικάτο αέρα πολυτέλειας, κάνοντας την καρδιά μας να στήσει μεθυσμένη τη δική της γιορτή και παγιδεύοντας ολοκληρωτικά τις αισθήσεις μας, όπως το ακαταμάχητο τραγούδι των σειρήνων που αποπλάνησε τους συντρόφους του Οδυσσέα.

Κομψές λουτροπόλεις που αιωρούνται μεταξύ ουρανού και θάλασσας, γκρίζα βράχια, ειδυλλιακοί κολπίσκοι, τοξωτές παραλίες με ολοστρόγγυλα βότσαλα και δρόμοι σφηνωμένοι στους πρόποδες των Γαλλικών Άλπεων απαρτίζουν το μοναδικό χαρακτήρα της δαντελωτής ακτογραμμής, γνωστής ως corniche. Η παραλιακή διαδρομή από το κέντρο της πόλης προς τα δυτικά είναι αρκούντως χαλαρωτική, διασκεδαστική και ιδανική για ταξίδι με αυτοκίνητο ή ακόμα καλύτερα με μοτοσικλέτα.

Από την περιβεβλημένη με φοινικόδεντρα λεωφόρο Promenade des Anglais ξεκινήσαμε τη διαδρομή μας κατά μήκος της παραλίας με προορισμό την place Massena, την πλατεία με τα νεοκλασικά αψιδωτά κτίρια στις αποχρώσεις της ώχρας και του κόκκινου. Τριγύρω καταπράσινοι κήποι με ευωδιές της μιμόζας, του κυκλάμινου και της λεβάντας και σιντριβάνια με αγάλματα προσθέτουν μοναδικά τη δική τους πινελιά φυσικού κάλλους και χρωμάτων σε μια πόλη που αποτέλεσε αστείρευτη πηγή έμπνευσης για διάσημους καλλιτέχνες.

Η εξύψωση της τέχνης έχει σφραγίσει «άσβεστα» τις συνοικίες της Νίκαιας, που διατηρούν με απαράμιλλο ζήλο την αυθεντικότητα και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους ανά τους αιώνες με εξέχουσα αυτή της Παλαιάς Νίκαιας.

Δικαιωματικά κατέχει τον τίτλο της πιο αξιομνημόνευτης συνοικίας, με τα αμέτρητα σκαλοπάτια, τα σοκάκια, ανηφορικά και κατηφορικά να σχηματίζουν λαβύρινθο, ανάμεσα στα σπίτια με τα παρτέρια και τα ξεφτισμένα ξύλινα παραθυρόφυλλα που ανοίγουν προς τα έξω. Τα φώτα στους δρόμους σαν μεγάλα φανάρια, περασμένα σε γάντζους θυμίζουν απαράλλακτα τη συνοικία του 17ου αιώνα.

Περιχαρείς παραδοθήκαμε σαν κουτάβια στη θεσπέσια οσμή που «μαστίγωνε» τον αέρα στη Cours Saleya με τις 2 υπαίθριες αγορές, αυτής των τροφίμων με τα λαχταριστά fruits glaces και αυτής των λουλουδιών με την πανδαισία των αρωμάτων που μας έφεραν μια γλυκιά παραζάλη.

Με υπερχειλίζουσα ζωτικότητα των αισθήσεων και των συναισθημάτων οδηγηθήκαμε στη συνέχεια σ’ έναν κόσμο, όπου η γοητεία, η χλιδή και ο πλούτος επιδεικνύονται αβίαστα και απροκάλυπτα, σε αυτόν του πριγκιπάτου του Μονακό.

Σμιλευμένο στην απότομη πλευρά ενός κάθετου βράχου που εισχωρεί στην καταγάλανη θάλασσα, ανάμεσα σε φοίνικες και μαρίνες σκαφών αναψυχής, αισθανθήκαμε ως κομπάρσοι μιας σύγχρονης εκδοχής ενός παραμυθιού ή έστω μιας ρομαντικής κομεντί του Χόλυγουντ, όπου ο πρίγκιπας εμφανίζεται με μια κίτρινη Μaserati, όπως άλλωστε επιτάσσει το πρωτόκολλο της κοσμοπολίτικης ζωής και της υψηλής κοινωνίας.

Αγωνιστικά και πολυτελή αυτοκίνητα χιλιάδων κυβικών, όμοια με αυτά του Superman και του Batman, διέσχιζαν αλαζονικά αλλά μεγαλόπρεπα τους «ατσαλάκωτους» και άφθαρτους δρόμους του Μονακό, σε μια βροντερή επίδειξη κοινωνικού status και ισχύος των τετραπλών εξατμίσεων και μαρσαρίσματος της μηχανής σε κάθε στροφή, μπροστά στους αποσβολωμένους επισκέπτες που δεν ήξεραν πού να πρωτοστρέψουν το βλέμμα τους.

Με έντονο ακόμα το ηχητικό κρεσέντο στα αυτιά μας επισκεφθήκαμε τον Καθεδρικό ναό, όπου κείτονται τα μέλη της πριγκηπικής οικογένειας, και το παλάτι, ως ιστορικό σύμβολο, περιστοιχισμένο από πυκνή βλάστηση και ψηλά δέντρα που κάλυπταν τα μονοπάτια και τις πύλες.

Στο Ωκεανογραφικό μουσείο, 5 επιπέδων με άρτια οργάνωση και υποδομή, χάσαμε την αίσθηση του χρόνου από τον πλούτο και την απρόσβλητη ομορφιά της θαλάσσιας πανίδας. Σε σχήμα κοραλλιογενή υφάλου θαυμάσαμε μια εκτενή ποικιλία σπάνιων ψαριών, ενώ από ειδικές προθήκες ξεπρόβαλαν πιστές ανακατασκευές του μεσογειακού και τροπικού υδροβιότοπου. Οθόνες με πληροφορίες, φιλμ και ακουστικά εποπτικά μέσα, μας διευκόλυναν στο μέγιστο βαθμό ώστε να γνωρίσουμε ενδελεχώς τα μυστικά του βυθού.

Και η μέρα μας στο Μονακό ή καλύτερα η νύχτα μας μόλις είχε αρχίσει να διαχέεται αποπλανητικά και απαράβλητα στους λόφους του Μόντε Κάρλο με την ένδοξη φήμη του ομώνυμου καζίνο και του ξακουστού Hotel de Paris, έτσι όπως καλλιεργήθηκε τη δεκαετία του ΄60 από μεγιστάνες, όπως ο Ωνάσης, και έκτοτε παρέμεινε αναλλοίωτη.

Ένα μεγάλο σιντριβάνι στη μέση της πλατείας, κοκκοφοίνικες, ανθοστόλιστες σειρές και λιθόστρωτα περάσματα απέσπασαν για λίγο την προσοχή μας από την αίγλη και τη σαγηνευτική επιρροή ενός μέρους που «ξεβράζει» την ματαιόδοξη πλευρά του εαυτού μας.

Καλοντυμένοι, με τα διαβατήρια στο χέρι και ύφος χιλίων καρδιναλίων, περάσαμε την πύλη του καζίνο, όπου μας δόθηκαν ονομαστικά εισιτήρια εισόδου για έναν κόσμο, που το στυλ και η φινέτσα είναι συνώνυμα του πλούτου και της αφθονίας.

Οι αίθουσες, μπαρόκ, με φορτωμένους από κρύσταλλα πολυελαίους, περίτεχνα γλυπτά και πίνακες ανεκτίμητης αξίας που κάλυπταν μέρος των τοίχων, πραγμάτωναν τις φιλοδοξίες των επίδοξων παικτών. Οι αίθουσες χωρίζονταν μεταξύ τους ενώ την ευλαβική ησυχία γύρω από τα τραπέζια διέκοπτε μόνο η ήρεμη φωνή του γκρουπιέρη. Οι παίκτες, σοβαροί και προσηλωμένοι στο παιχνίδι τους, αγνοούσαν επιδεκτικά την διακριτική παρουσία μας σε μια προσπάθεια να αποσπάσουμε επιτυχώς τα μυστικά της τσόχας.

Εκείνο το βράδυ ξαγρυπνήσαμε από τον έκδηλο ενθουσιασμό αλλά κυρίως από την αναβρυόμενη ανάγκη μας να αποκωδικοποιήσουμε και να επεξεργαστούμε στο μυαλό μας την πληθώρα των εμπειριών και των συναισθημάτων.

Και η παραμονή μας στη Γαλλική Ριβιέρα μετρούσε μόνο λίγες μέρες…

Εύη Μαραγκουδάκη

Σύνθεση με λουλούδια για τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου

Οι βιτρίνες των ανθοπωλείων και τα μαγαζιά με διακοσμητικά και δώρα στολίστηκαν ήδη με τα καλά τους περιμένοντας την γιορτή των ερωτευμένων. Καρδούλες, γούνινα ζωάκια, σοκολατένιες λιχουδιές, ευχετήριες κάρτες και φυσικά τα λουλούδια, θα έχουν την τιμητική τους και φέτος ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου. Μια επίσκεψη βέβαια σε τέτοια μαγαζιά είναι αρκετή για να ελαφρύνει κατά πολύ την τσέπη σας.

Αν θέλετε απλά να δείξετε την αγάπη σας στον/στη σύντροφό σας όχι μόνο την ημέρα των Ερωτευμένων που καθιερώθηκε να γιορτάζεται στις 14 του Φλεβάρη, ή την ημέρα των αγαπημένων παντρεμένων στις 13 του Φλεβάρη, των Αγίων Ακύλα και Πρισκίλης, ένα χειροποίητο δωράκι πιστεύω πως είναι πάντα ευπρόσδεκτο.

Θα σας δείξω λοιπόν πως να φτιάξετε μια όμορφη σύνθεση με λουλούδια και φυτά χρησιμοποιώντας λίγα, απλά, οικονομικά υλικά  που πιθανών να έχετε ήδη στο σπίτι, για να την προσφέρετε ως μια χειρονομία αγάπης στο έτερον ήμισυ οποιαδήποτε μέρα του χρόνου θέλετε να εκφράσετε τα συναισθήματά σας.

Θα χρειαστείτε μόνο ένα μικρό ψάθινο καλαθάκι, ή μια μικρή πήλινη γλάστρα που θα αποτελέσει τη βάση της κατασκευής σας. Ένα κομμάτι σφουγγάρι ανθοπωλείου σε αντίστοιχο μέγεθος με την βάση σας, μερικά φυτά από το κήπο ή την βεράντα σας 2-3 λουλουδάκια, ένα τούλι και μερικές κορδέλες είναι αρκετά για να ολοκληρώσετε την δημιουργία σας.

Εγώ χρησιμοποίησα ένα κόκκινο μικρό καλαθάκι που είχα ήδη στο σπίτι και αφού κλάδεψα από τον κήπο μερικά κλαδιά φτέρης, κισσού, δεντρολίβανου και μερικά λουλούδια που είχαν ανθίσει στο καταχείμωνο, ξεκίνησα να δουλεύω την σύνθεση.

  • Έντυσα αρχικά το σφουγγάρι με μια πλαστική σακούλα για να μην γεμίσει υγρασία με το πότισμα το καλαθάκι.
  • Έπλυνα στην συνέχεια τα φυτά και τα κλάδεψα στο επιθυμητό μέγεθος.
  • Ξεκίνησα να δημιουργώ την αυτοσχέδια σύνθεσή μου τοποθετώντας τα κλαδιά με τον τρόπο που είχα φανταστεί.
  • Στο τέλος πρόσθεσα το μπουκέτο με τα λουλούδια.
  • Πότισα τα φυτά για να διατηρηθούν φρέσκα μέχρι να παραδοθούν στον ενδιαφερόμενο.
  • Μια μικρή αυτοσχέδια χειροποίητη καρτούλα που κόλλησα σε ένα ξυλάκι από σουβλάκι και δυο γλυκά λογάκια ήταν το τελικό επιστέγασμα της δημιουργίας.

Συνδύασα την σύνθεση με ένα κουτί σε σχήμα καρδιάς που γέμισα με χειροποίητα σοκολατάκια. Αν θέλετε μπορείτε  να τυλίξετε την όλη κατασκευή με κόκκινο τούλι για πιο έντονο αισθητικό αποτέλεσμα.

Χρησιμοποιήστε ότι φυτά και άνθη έχετε στην διάθεσή σας και αυτοσχεδιάστε! Σημασία δεν έχει τόσο το τελικό αποτέλεσμα, που σίγουρα δεν συγκρίνεται με αυτό των επαγγελματιών στα ανθοπωλεία, όσο η ίδια η πράξη προσφοράς στους ανθρώπους που αγαπάμε.

Χρόνια πολλά γεμάτα αγάπη και πάθος σε όλους μας! Γεωργία Νικητέα

Ξύλινα παιδικά παιχνίδια

Αναζητώντας στο διαδίκτυο πληροφορίες για την εκπόνηση μιας εργασίας ανακάλυψα μια ανάρτηση στο περιοδικό Υγεία, που είχε τίτλο, «Ξύλινο παιδικό παιχνίδι και ασφάλεια». Πρόκειται για ένα άρθρο που έχουν συντάξει οι Καθηγητές Δρ. Γεώργιος Μαντάνης, ειδικός σε θέματα επιστήμης και χημείας ξύλου και Δρ. Ιωάννης Κακαράς, ειδικός σε θέματα τεχνολογίας ξύλου.

Το άρθρο ξεκινάει με τα εξής ερωτήματα: Πώς μπορούμε να κάνουμε ακίνδυνο το ξύλινο παιχνίδι για τα παιδιά μας; Ποια είναι τα κατάλληλα ξύλα και ποιες οι προδιαγραφές που πρέπει να ακολουθούνται, ώστε να είναι ένα παιδικό παιχνίδι ασφαλές;

Αρχικά γίνεται μια ιστορική αναδρομή και αναφορά για τη χρήση του ξύλου. Το ξύλο είναι ένα φυσικό υλικό που έπαιξε και εξακολουθεί να παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του ανθρώπου. Στους προϊστορικούς χρόνους ο άνθρωπος κατασκεύασε με αυτό τα πρώτα του εργαλεία, σκεύη, ρόπαλα, δόρατα. Μετά την ανακάλυψη της φωτιάς, το ξύλο χρησίμευσε για θέρμανση και μαγείρεμα της τροφής. Ο πρωτόγονος άνθρωπος έφτιαχνε με ξύλο τις πρώτες καλύβες και τις βάρκες του. Μεγάλοι πολιτισμοί στο παρελθόν αξιοποίησαν με τον δικό τους τρόπο το ξύλο. Στην αρχαία Αίγυπτο το χρησιμοποίησαν στις σαρκοφάγους των Φαραώ και στο χτίσιμο των Πυραμίδων όπου η μεταφορά των τεράστιων ογκόλιθων γινόταν πάνω σε κορμούς δέντρων. Στην αρχαία Ελλάδα το ξύλο πεύκης αξιοποιήθηκε στην αρχιτεκτονική, στην κατασκευή επίπλων, αλλά κυρίως στη ξυλοναυπηγική.

Σήμερα με την εξέλιξη της τεχνολογίας το ξύλο χρησιμοποιείται από πλήθος βιομηχανιών όπως του χαρτιού, του επίπλου, των ξύλινων κατασκευών και της οικοδομικής. Ακόμη χρησιμοποιείται στη χημική και στη φαρμακευτική βιομηχανία. Παραμένει ένα αναντικατάστατο υλικό, με πάνω από 2000 προϊόντα και εξακολουθεί να έχει τεράστια σημασία για τη ζωή του ανθρώπου.

Μια από τις μάλλον σπάνιες χρήσεις του ξύλου στην εποχή μας είναι αυτή των ξύλινων παιδικών παιχνιδιών. Το ξύλινο παιχνίδι καταλαμβάνει μόνο το 3% της αγοράς, αφού άλλες πρώτες ύλες, όπως πλαστικό, μέταλλο, καουτσούκ κ.ά., έχουν κυρίαρχο ρόλο στην αγορά. Χωρίς αμφιβολία όμως το ξύλο είναι το πιο κατάλληλο υλικό για την κατασκευή παιχνιδιών, γιατί είναι προϊόν βιολογικών διεργασιών, είναι «ζεστό» υλικό, με αισθητική αξία και παράλληλα ακίνδυνο στην αφή, ενώ τα «κατάλληλα» ξύλα είναι ακίνδυνα και για το μάσημα που κάνουν τα παιδιά στις μικρές ηλικίες.

Τα επιτρεπόμενα είδη ξύλου και τα πλέον κατάλληλα για την κατασκευή παιχνιδιών είναι η οξιά, η λεύκα, το έλατο, το φλαμούρι, το πεύκο και η ερυθρελάτη. Προτιμούνται τα πιο ελαφριά ξύλα, χωρίς ρόζους. Παιδικά παιχνίδια που προέρχονται από την Ασία ή άλλες τροπικές είναι κατασκευασμένα από τροπικά «λευκά» ξύλα. Σε αυτά γίνεται κατάλληλη επεξεργασία και λείανση για στρογγυλεμένες άκρες, ώστε να μην είναι επικίνδυνα στη χρήση τους.

Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι τα ξύλινα παιδικά παιχνίδια παράγονται σε δύο κυρίως χώρες, την Ταϋλάνδη και τη Γερμανία. Οι επιχειρήσεις στην Ταϋλάνδη χρησιμοποιούν ξύλο rubber wood, ενώ οι Γερμανικές επιχειρήσεις είναι περισσότερο «φιλικές» για το περιβάλλον και χρησιμοποιούν κυρίως «καθαρό» ξύλο οξιάς. Η αγορά του ξύλινου παιχνιδιού μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους, γι’ αυτό οι καταναλωτές θα πρέπει να αναζητούν πιστοποιημένες εταιρείες που φέρουν τα κατάλληλα σήματα ποιότητας.

Οι τεχνικές προδιαγραφές για το ξύλινο παιδικό παιχνίδι είναι πολύ αυστηρές λόγω των κινδύνων που εγκυμονούν στους «ιδιαίτερους» χρήστες τους. Συγκεκριμένα, πρέπει να προσεχθεί να είναι κατάλληλο το ξύλο και να μη γίνεται χρήση φυτοφαρμάκων ή βαρέων μετάλλων. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα υλικά φινιρίσματος του ξύλου, βαφές και βερνίκια. Ως προς το φινίρισμα θα πρέπει να αποφεύγονται οι βαφές με συνθετικά και προτείνονται μόνο οι φυσικές και οικολογικές (π.χ. υδροδιαλυτά βερνίκια εμποτισμού).

Η μελέτη του άρθρου μου κίνησε την περιέργεια αν τηρούνται οι παραπάνω προδιαγραφές στην κατασκευή των παιχνιδιών και ξεκίνησα μια προσωπική έρευνα για τα συγκεκριμένα είδη. Αναζήτησα στην αγορά της Χαλκίδας και εντόπισα ένα κατάστημα με οικολογικά ξύλινα παιχνίδια, που ασχολείται τα τελευταία 20 χρόνια με είδη κατάλληλα, κυρίως παιχνίδια που εμπνέουν τη φαντασία των παιδιών και προωθούν την σωματική και πνευματική τους ανάπτυξη.

Η υπεύθυνη του καταστήματος με ενημέρωσε για τη συνεργασία με τον εισαγωγέα των ξύλινων παιχνιδιών και την «πράσινη» εταιρεία Plan Toys. Η συγκεκριμένη εταιρεία δραστηριοποιείται στην Ταϋλάνδη και κατασκευάζει ξύλινα παιχνίδια από καουτσουκόδεντρο λαμβάνοντας υπόψη της τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η οικολογική της πολιτική είναι Πράσινο Παιχνίδι – Πράσινο Περιβάλλον – Πράσινα Υλικά. Χρησιμοποιεί φιλικές προς το περιβάλλον πρώτες ύλες, από καθαρό φυσικό ξύλο καουτσουκόδεντρου, τα οποία προέρχονται από δέντρα που δεν μπορούν πλέον να παράγουν καουτσούκ. Τρία χρόνια πριν το ξύλο τους χρησιμοποιηθεί, δεν προστίθενται λιπάσματα, ώστε το ξύλο να παραμένει καθαρό χωρίς χημικά πρόσθετα. Επιπλέον για τη σταθεροποίηση του ξύλου χρησιμοποιείται μια χρονοβόρα μέθοδος ξήρανσης, χωρίς χημικά, σε ειδικό φούρνο. Η διαδικασία αυτή εξασφαλίζει, ότι τα παιχνίδια είναι ασφαλή για τα παιδιά. Συναρμολογεί τα παιχνίδια με ειδικά υλικά, χωρίς τις γνωστές κόλες που έχουν χημικές ενώσεις. Χρησιμοποιεί ανακυκλωμένα και ανακυκλώσιμα υλικά σε όλες τις συσκευασίες, ώστε να ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, ενώ οι εκτυπώσεις γίνονται με μελάνι σόγιας και μελάνι νερού, που και τα δύο είδη αποσυντίθενται γρηγορότερα από τα χημικά. Οι βαφές των παιχνιδιών είναι οικολογικές με βάση το νερό και τα χρώματα δεν περιέχουν βαρέα μέταλλα.

Η συγκεκριμένη εταιρεία, έχει δημιουργήσει ειδικά παιχνίδια για παιδιά με ειδικές ικανότητες, που σκοπό τους έχουν να ενισχύσουν τις ικανότητες αυτών των παιδιών και να τους δώσουν ευκαιρίες για πνευματική και σωματική αποκατάσταση. Επίσης έχει δημιουργήσει ένα Μουσείο παιχνιδιών. Η οικολογική της πολιτική συνεχίζεται με την προστασία των δασών και τα προγράμματα αναδάσωσης που οργανώνει.

Εισαγωγέας για την Ελλάδα είναι ο κος Κουρκάκης, από την Καρδίτσα. Δάσκαλος στο επάγγελμα και μεγάλος οραματιστής σε καινοτόμες ιδέες, με ιδιαίτερη περιβαλλοντική συνείδηση και κοινωνική ευαισθησία. Όνειρο του είναι να δημιουργήσει ένα Μουσείο Παιχνιδιών στην Αθήνα, που θα μπορούν να το επισκέπτονται δωρεάν τα σχολεία. Επίσης προσφέρει απλόχερα, σε ιδρύματα και φορείς, παιχνίδια για παιδιά με ειδικές ικανότητες.

Τα παιχνίδια που παράγονται, είναι ειδικά σχεδιασμένα και αφορούν όλες τις ηλικίες της προσχολικής αγωγής. Ειδικά για τα βρέφη, υπάρχει πολλή μεγάλη ποικιλία.

  • Ξύλινες κουδουνίστρες με στρογγυλεμένες άκρες για τη διευκόλυνση των μικρών χεριών.
  • Αυτοκινητάκια με χρώματα του ουράνιου τόξου, σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε τα παιδικά χεράκια να παίζουν μαζί τους.
  • Κύβοι όρασης, αφής, αίσθησης και ήχου, που δημιουργούν οπτικά, απτικά και ακουστικά ερεθίσματα, μιας και στο εσωτερικό τους περιέχουν χάντρες ή κουδουνάκια, που παράγουν ήχο ιδιαίτερα ελαφρύ.
  • Πρώτα βιβλία αισθήσεων με διαφορετικές υφές για να διεγείρουν όλες τις αισθήσεις των μωρών.
  • Κύλινδροι και ρόδες με ήχους, για την ανάπτυξη της όρασης και της αίσθησης της ακοής.
  • Συρόμενα ζωάκια που έχουν ως σκοπό την ενθάρρυνση της επιδεξιότητας των χεριών και παράλληλα το συντονισμό ματιού – χεριού.

Η χρήση αυτών των παιχνιδιών θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντική, όχι μόνο από θέμα της σωστής και μελετημένης κατασκευής τους, αλλά και από το θέμα της προσεχτικής και μελετημένης παραγωγής τους, ώστε να μην επιβαρύνουν το περιβάλλον. Θα πρέπει λοιπόν, να αποτελούν, την αρχική επιλογή για αγορά.

Η καθαρή φύση και η άριστη ποιότητα ζωής μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Στις μέρες μας ως αποτέλεσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, η γη υφίσταται την επίδραση περιβαλλοντικών προβλημάτων, που ολοένα χειροτερεύουν. Ειδικά το φαινόμενο του θερμοκηπίου, που αποτελεί μια περιβαλλοντική κρίση, έχει άμεσες συνέπειες στο ανθρώπινο γένος. Πώς θα ζήσουμε και πώς θα επιβιώσουν τα παιδιά μας; Τώρα είναι η στιγμή που πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί, για να θεραπεύσουμε τον πλανήτη μας. Όλοι είμαστε υπεύθυνοι για την ευημερία της γης. Αν προς αυτό το σκοπό κατευθύνουμε τις προσπάθειές μας και γίνει όραμά μας, μπορούμε πραγματικά να σώσουμε τον πλανήτη μας. Ας βάλουμε κι εμείς, ως παιδαγωγοί, ένα μικρό λιθαράκι. Μόνο έτσι μπορούν να επιβιώσουν οι μελλοντικές γενιές.

Ορσαλία Στάμου EcoView

Πράγα η Χρυσή Πόλη

Πράγα, «η Χρυσή Πόλη», «η Πόλη των 100 πύργων» ή απλώς το παλιό σκοροφαγωμένο σεντούκι της γιαγιάς, το οποίο όμως κρατά καλά φυλαγμένους θησαυρούς ανεκτίμητης αξίας, όπως θρύλους και δοξασίες, 100 και πλέον κάστρα και πύργους παραμυθιού με πριγκίπισσες και δράκους, καλλιτεχνικά αριστουργήματα, μουσεία και μια τεράστια πολιτιστική κληρονομιά.

Η τέχνη, και τα φιλοσοφικά κινήματα ως συνοδοιπόροι στη μακρά ιστορία της Πράγας ξετυλίγονται ομαλά σαν κουβάρι μέσα από το αρχιτεκτονικό της μεγαλείο που αδιαμφισβήτητα την ξεχωρίζει. Περιδιαβαίνοντας τα πλακόστρωτα δρομάκια, στο μεγαλύτερο μέρος της, ανακαλύπτεις γειτονιές στις οποίες μένεις να χαζεύεις και να θαυμάζεις εκστατικός και έκθαμβος ένα συνονθύλευμα αρχιτεκτονικών ρευμάτων που δεν συναντάς πουθενά αλλού στον κόσμο.

Πώς αλλιώς θα μπορούσε να αντιδράσει κάποιος αντικρίζοντας σε κάστρα, κτίσματα, οικίες με οικόσημα πάνω από την είσοδο αντί για αριθμούς, αψίδες εκκλησιών, πέτρινες γέφυρες το στιβαρό και ανυπέρβλητο γοτθικό στυλ να συνδυάζεται και να δένει αρμονικά με την υπερβολή του μπαρόκ, την αναγέννηση με την εκλεπτυσμένη αίσθηση της αρτ νουβό και τις αυστηρές γραμμές του κυβισμού.
Το αποτέλεσμα τόσο καλαίσθητο όσο και παράδοξα αντιφατικό σε κάνει να διερωτάσαι αν η Πράγα είναι μια μόνο πόλη ή πολλές διαφορετικές μαζί. Μέχρι το τέλος του ταξιδιού μας δεν καταφέραμε να απαντήσουμε μονολεκτικά σε αυτό το ερώτημα, που ούτως ή άλλως δεν είχε καμία σημασία. Ορισμένα πράγματα στη ζωή πρέπει να παραμένουν μυστήρια και απόκρυφα για να μην χάνουν τη λάμψη τους.

Μετά τις 2 πρώτες μέρες διαμονής μας αποφασίσαμε να αφουγκραστούμε τον παλμό της ζωής πέρα από την τυπική ξενάγηση στα ιστορικά μέρη της πόλης. Με εφόδιό μας λοιπόν την περιέργεια και την αναζήτηση γνώσεων και φαινομένων που δεν είναι απτά ή ορατά αλλά γίνονται βαθύτατα αισθητά από την αύρα και την ρομαντική περιρρέουσα ατμόσφαιρα και φυσικά με ένα ζευγάρι άνετα αθλητικά παπούτσια περιηγηθήκαμε από την μία άκρη της πόλης ως την άλλη. Χρησιμοποιούσαμε ταυτόχρονα το μετρό και το τραμ με σχετικά χαμηλό εισιτήριο για αποστάσεις που δεν καλύπτονταν εύκολα με τα πόδια.

Εξάλλου ο ποταμός Μολδάβας λειτουργεί ως πυξίδα για τις περιηγήσεις καθώς οριοθετεί το κέντρο της Πράγας.

Στην Παλιά Πόλη, όπου απαγορεύεται αυστηρώς η διέλευση οχημάτων για λόγους περιβαλλοντικής διατήρησης του ιστορικού κέντρου, οι μετακινήσεις γίνονται με τα πόδια ή ακόμα καλύτερα με άμαξες που σέρνουν άλογα.

Εκεί βρίσκονται τα περισσότερα αξιοθέατα, όπως ο ναός της Παρθένου του Τιν με το χρυσό ομοίωμα της Παναγίας, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, το Δημαρχείο με το αστρονομικό και αστρολογικό ρολόι του 1400 σε γοτθικό πύργο. Αυτό είναι το σήμα κατατεθέν της πόλης και σημείο αναφοράς για τα κύματα τουριστών που συρρέουν κάθε χρόνο για να απολαύσουν μαγεμένοι τη σήμανση των ωρών, από τις 8πμ-8μμ, με την παρέλαση των 12 Αποστόλων από τα παραθυρόφυλλα, αργά σε κύκλο.

Ωστόσο ο συνωστισμός για μια καλή θέση μπροστά από το ρολόι με τις κάμερες και τις μηχανές στο χέρι ευνοεί δυστυχώς κάθε είδους κλοπή αντικειμένων από επιδέξιους «μακρυχέρηδες» παρά τη συνεχή αλλά διακριτική παρουσία της πεζής αστυνομίας.

Ακολουθώντας πιστά και απτόητα την ακατάβλητη αίσθηση μυσταγωγίας που πλανιόνταν διάσπαρτα στην ατμόσφαιρα, διαπιστώσαμε ότι ακόμα και τα καφέ είχαν να διηγηθούν ιστορίες για παλιές δοξασμένες εποχές με μεγάλες ασπρόμαυρες φωτογραφίες να κοσμούν τους τοίχους, πορσελάνες και έπιπλα-αντίκες με εβένινα τραπέζια. Οι φιγούρες των ποιητών και των ιμπρεσιονιστών ζωγράφων σαν φαντάσματα περνούσαν ανάμεσά μας, διαχέοντας κύματα νοσταλγίας και κρυφής μελαγχολίας για αυτό που πέρασε αλλά δεν ξεχάστηκε.

Από την αριστερή όχθη του Μολδάβα φτάσαμε στη Μala Strata, ένα μέρος όπου ο χρόνος σταμάτησε στον 18ο αιώνα, με επιβλητικά ανάκτορα και μπαρόκ ναούς υπό τους ήχους της κλασικής μουσικής του εκκλησιαστικού οργάνου. Οι κόκκινες και καφετιές στέγες των σπιτιών αναμειγνύονται ταιριαστά με τις ροζ και άσπρες καμινάδες στον καταπράσινο καμβά ολάνθιστων κήπων και δημόσιων πάρκων με σοκάκια για διαδρομές ηρεμίας και χαλάρωσης από την πολύβουη πόλη, που φροντίζουν όλο τον χρόνο εξειδικευμένοι κηπουροί.

Από το κέντρο της Mala Strana με τα βασιλικά σκαλοπάτια του 17ου αιώνα ανεβήκαμε στο Κάστρο, το μεγαλύτερο μεσαιωνικό της Ευρώπης, πίσω από τα τείχη του οποίου βρίσκονται τα ανάκτορα, το μοναστήρι Στράχοβ, η Βασιλική του Αγίου Γεωργίου και ο σημαντικότερος ναός των Τσέχων, ο καθεδρικός του Αγίου Βίου με τα περίφημα βιτρό, την κεντρική αψίδα και τα πολυγωνικά παρεκκλήσια.

Στο Μουσείο Παιχνιδιών με ανεκτίμητες συλλογές των αρχών του αιώνα από Ευρώπη και Αμερική και ξύλινες μαριονέτες που σμιλεύονται στη Τσεχία, παρασυρθήκαμε για ώρες σαν παιδιά που πρωτοπηγαίνουν στο λούνα πάρκ.

Η εικόνα όμως που θα παραμένει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη μας είναι αυτή του πιο ρομαντικού σημείου της πόλης, της λιθόστρωτης μεσαιωνικής Γέφυρας του Καρόλου με παραταγμένα 30 μπαρόκ αγάλματα, που προσωποποιούν αγίους και ηγεμόνες με παλαιότερο αυτό του Αγίου Ιωάννη του Νεπόμουκ, βάζοντας την τελική υπογραφή σε μια πόλη εξύμνηση της τέχνης και της δημιουργίας.

Ζωγράφοι από όλον τον κόσμο σχεδιάζουν πορτρέτα περαστικών, με νόμιμη άδεια στα καβαλέτα τους, μουσικοί που παίζουν τζαζ, αυτοσχέδιες παραστάσεις μαριονέτας και παντομίμας στήνουν ένα γαϊτανάκι χαράς και αισιοδοξίας για τις ομορφιές της ζωής.

Την ίδια ακριβώς μοναδική ομορφιά απολαμβάνει κανείς από τη γέφυρα την νύχτα με την αντανάκλαση του φωτισμένου κάστρου στα νερά του ποταμού να δημιουργεί παραμυθένια ατμόσφαιρα.

Κλείνοντας την αφήγησή μας να μην παραλείψουμε ότι η Πράγα είναι πολύ καθαρή πόλη χωρίς σκουπίδια ή αδέσποτα στους δρόμους. Τα σκυλιά συνοδεύονται με φίμωτρο ενώ σε αντίθετη περίπτωση οι ιδιοκτήτες τους λαμβάνουν επιτόπου πρόστιμο από την αστυνομία.

Πράγα, μια μυστηριώδης πόλη με πολλές ερμηνείες…

Εύη Μαραγκουδάκη EcoView

Μια οικολογική ματιά στη γερμανική πραγματικότητα

Το να μένει κανείς σε μια πόλη της Γερμανίας, θα μπορούσε να αποτελέσει για τους περισσότερους Αθηναίους (και τους λιγότερο εθνικιστές συνάμα), μία όαση απαλλαγμένη από τα αρνητικά της σύγχρονης αστικής ζωής.

Όταν, ένα χρόνο πριν, πρωτοαντίκρυσα, ως διεθνής φοιτήτρια σε πρόγραμμα ανταλλαγής, την πόλη όπου θα πέρναγα τους επόμενους τέσσερις μήνες της ζωής μου, είχα τις επιφυλάξεις μου ως προς το αν η περιοχή που είχα επιλέξει ήταν κατοικημένη, ή όχι. Για να μην παρεξηγηθώ, το Mannheim δεν υστερούσε σε κίνηση και ζωή, ωστόσο του έλλειπαν τα στοιχεία εκείνα με βάση τα οποία συνηθίζουμε να ανιχνεύουμε τον ανθρώπινο παράγοντα στην ελληνική καθημερινότητα.

Οι κάτοικοι του κέντρου ειδικά είμαστε εξοικειωμένοι με την εικόνα της θορυβώδους μεγαλούπολης, του καυσαερίου, των σκουπιδιών, των γκράφιτι σε παντός τύπου επιφάνεια, των αδέσποτων, της κίνησης, του φάσκελου και πιστεύω πως έχουμε όλοι μας πλέον εμπεδώσει την υστερική σχέση του Έλληνα οδηγού με την κόρνα του οχήματός του.

Όλα αυτά αποζητούσα σαστισμένη και σ’ όλο τον δρόμο προς την φοιτητική εστία, και όταν ακόμη αποβιβάστηκα από το τοπικό λεωφορείο και απόμεινα να περιφέρω το βλέμμα μου τριγύρω, ένα νωχελικό φθινοπωρινό απόγευμα μπροστά στην είσοδο του συγκροτήματος. Τα πεζοδρόμια πεντακάθαρα, δέντρα και πρασινάδες κατά μήκος των δρόμων και στις αυλές, τα σπίτια λιτά και προσεγμένα, και συχνά πυκνά έπαιρνε το μάτι μου έναν ποδηλάτη, ή δυο περαστικούς που είχαν βγει για τρέξιμο.

Περιττό να αναφέρω το πόσο διαδεδομένο μέσο μεταφοράς είναι το ποδήλατο στις χώρες του εξωτερικού, όταν βεβαίως το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες. Οι Γερμανοί το αξιοποιούν ακόμη και σε πιο μακρινές διαδρομές, αλλά παράλληλα έχουν επενδύσει και στην δημιουργία κατάλληλων υποδομών, όπως ποδηλατοδρόμων, και συστημάτων φύλαξης, που το καθιστούν πρόσφορο στην χρήση του, ως ένα μέσο φιλικό στο περιβάλλον και ανέξοδο. Δεν είναι σπάνιο μάλιστα να δεις μια ολόκληρη οικογένεια πάνω σε ποδήλατα να απολαμβάνουν την Κυριακάτική τους βόλτα στην πόλη ή στα πάρκα.

Μιλώντας για πάρκα, δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στην αφθονία των καλοδιατηρημένων αυτών πράσινων οάσεων, που ξεφύτρωναν με κάθε ευκαιρία στην καρδιά της πόλης. Λίγο πιο έξω, βρίσκεται από το 1892 και το Luisenpark, μία έκταση 41 εκταρίων, με πλούσια βλάστηση, ζώα που ζουν ελεύθερα στο φυσικό τους περιβάλλον και περίπου 1,2 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως, συστατικά που το καθιστούν το μεγαλύτερο πάρκο του Mannheim και έναν εκ των πιο ευχάριστων τόπων αναψυχής στη Ευρώπη.

Δεν λείπουν τα αξιοθέατα (όπως οι «κινέζικοι κήποι»), τα εστιατόρια και καφέ, τα προγράμματα δραστηριοτήτων για παιδιά αλλά και οι ποικίλες πολιτιστικές διοργανώσεις, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες. Είναι, με άλλα λόγια, από τα μέρη που αξίζουν μία επίσκεψη εάν βρεθείτε στην γύρω περιοχή, είτε ανήκετε στους λάτρεις της φύσης είτε όχι.

Και τα υπόλοιπα μέσα μαζικής μεταφοράς όμως έχαιραν ιδιαίτερης φροντίδας και αρτιότητας, όπως και το οδικό δίκτυο εν γένει. Σε μία πόλη 300 περίπου χιλιάδων κατοίκων, οι αποστάσεις καλύπτονταν εύκολα με λεωφορεία, τραμ, τρόλεϊ και τρένο, τα οποία ήταν ως επί το πλείστον σε άριστη κατάσταση. Με εντυπωσίασε δε η συνέπεια στην τήρηση των δρομολογίων αλλά και η απαρακώλυτη λειτουργία των δημοσίων συγκοινωνιών ακόμη και υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες, σε περιπτώσεις δηλαδή που η ΕΘΕΛ και ο ΗΛΠΑΠ θα είχαν παραλύσει.

Το αντίτιμο βέβαια των συγκοινωνιών ήταν αντίστοιχα και υψηλότερο από αυτό των ελληνικών, όπως και οι παρεχόμενες υπηρεσίες, πχ. για μία διαδρομή με λεωφορείο ή τρόλεϊ το ποσό του εισιτηρίου ανερχόταν στα 1.10 ή και 2.20 ευρώ. Ανάλογα, για μία διαδρομή μισής ώρας με τρένο θα ήσασταν υποχρεωμένοι να πληρώσετε 20 ή 25 ευρώ. Συμφέρει σε αυτές τις περιπτώσεις η έκδοση εβδομαδιαίων ή μηνιαίων καρτών, ενώ προσφέρονται και ειδικά εκπτωτικά πακέτα για παρέες των πέντε ατόμων, ή για μετακινήσεις εντός Σαββατοκύριακου.

Καθ’ όλη την διάρκεια της διαμονής μου, ιδιαίτερη εντύπωση μου προξένησε επίσης, η σχεδόν πλήρης απουσία απορριμμάτων και αδέσποτων ζώων. Θεωρώ ότι κάτι τέτοιο είναι αποτέλεσμα μιας γενικότερης νοοτροπίας, βασιζόμενης όχι στην πρόχειρη καταστολή των κακώς κείμενων, αλλά σε αρχές υπευθυνότητας και πρόνοιας. Τα δε οικιακά απορρίμματα διαχωρίζονται και ανακυκλώνονται ανάλογα με το υλικό τους (πλαστικό, χαρτί, γυαλί –και μάλιστα σε διαφορετικούς κάδους το λευκό γυαλί, το πράσινο, το καφέ), και όχι όλα μαζί, ατάκτως ερριμμένα σε έναν κάδο.

Οι ίδιοι οι καταναλωτές είναι άλλωστε εδώ και χρόνια ευαισθητοποιημένοι σε θέματα οικολογίας και προστασίας του περιβάλλοντος, χρησιμοποιούν τις δικές τους υφασμάτινες τσάντες στο σούπερ μάρκετ και συγκεντρώνονται σε ουρές μπροστά στο μηχάνημα ανταποδοτικής ανακύκλωσης για να ξεφορτωθούν τα πλαστικά μπουκάλια.

Θα μπορούσα να αναλύω επί μέρες τα καλά -αλλά και τα κουλά- του γερμανικού συστήματος και τρόπου ζωής όπως τα έζησα, και έχω δεκάδες παραδείγματα να παραθέσω, ωστόσο θεωρώ σκόπιμο να κλείσω αυτό το άρθρο με κάποιες τελευταίες συμβουλές ως προς το τι αξίζει να επισκεφτείτε, αν σε κάποιο ταξίδι σας στην Γερμανία σας βγάλει ο δρόμος σε αυτή την μικρή πόλη, την πολεοδομικά διαρθρωμένη σε πραγματικά τετράγωνα (αλλιώς Quadratestadt).

Μεταξύ των πιο αξιόλογων λοιπόν, το σπίτι του ποιητή F. Schiller για τους λάτρεις της λογοτεχνίας, το μουσείο REM (Reis Engelhorn Museum), αλλά και οι χώροι του μπαρόκ παλατιού του Mannheim, στο οποίο στεγάζεται και το σημερινό Πανεπιστήμιο. Εναλλακτικά, περιπλανηθείτε στις αγορές, δοκιμάστε χωρίς δισταγμό λουκάνικα, μπύρες και πατατοσαλάτες, απολαύστε την ησυχία που επικρατεί στους δημόσιους χώρους και τα μέσα μεταφοράς, και προς Θεού, μην σουλατσάρετε στους δρόμους αγνοώντας τους φωτεινούς σηματοδότες και τις διαβάσεις πεζών –δεν θα το εκτιμήσουν ιδιαίτερα…

Αμαλία Βλάχου EcoView

Σύνθεση με φυσικά κλαδιά για τη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση του σπιτιού

Μια πρόταση δημιουργίας διακοσμητικών συνθέσεων για τη Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση του σπιτιού σας.

Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν και κάθε σπίτι θα γεμίσει με γιορτινή διάθεση. Δεντράκια κάθε είδους, πολύχρωμες γιρλάντες, χειροποίητα κεριά, πανέμορφες πιατέλες, δώρα θα στολίσουν τα περισσότερα σπίτια και φέτος.

Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση σπιτιού με φυσικά κλαδιά

Παρόλο που το Χριστουγεννιάτικο δέντρο το οποίο στολίζω κάθε χρόνο είναι το κλασικό πλαστικό, γιατί λυπάμαι τα φυσικά δεντράκια που κόβονται κάθε χρόνο, λατρεύω το άρωμα των φυτών του δάσους στο σπίτι. Έτσι σκέφτηκα να αξιοποιήσω μερικά φυσικά κλαδιά που κλάδεψαν οι κηπουροί στον εργασιακό μου χώρο και μαζί με μερικά ακόμα που έκοψα από τον κήπο μου, δημιούργησα μια πανέμορφη σύνθεση που θέλω να μοιραστώ μαζί σας.

χριστουγεννιάτικη διακόσμηση

Μερικά κλαδιά από τούγια, κυπαρίσσι, πεύκο, δάφνη του Απόλλωνα, πικροδάφνες, αγγελικούλες και λιγούστρα, αποτέλεσαν την βάση για να ξεκινήσω. Ένα απλό γυάλινο τετράγωνο βαθύ πυρέξ, ένα κομμάτι από πράσινο σφουγγάρι ανθοπωλείου, μερικά κουκουνάρια, ένα κερί, ένα τούλι και μια κορδέλα ήταν όλα και όλα τα υλικά μου.

Αρχικά ξέπλυνα πολύ καλά τα κλαδιά και τα άφησα να στεγνώσουν σε καθαρό αέρα για να απαλλαχθούν από τυχών σκόνες και ρύπους. Έκοψα μικρότερα κλαδιά από τα ήδη υπάρχοντα και καθάρισα το κάτω μέρος τους από τα περιττά φύλλα προκειμένου να καρφωθούν πιο εύκολα στο σφουγγάρι. Τοποθέτησα το σφουγγάρι στο γυάλινο πυρέξ και περιμετρικά και συμμετρικά βύθιζα τα κλαδάκια προσπαθώντας να δημιουργήσω μια όμορφη σύνθεση.

σφουγγάρι γυάλινο πυρέξ

Ξεκίνησα με τα μακρύτερα κλαδιά με τα οποία στόλισα τα πλαϊνά και όσο πλησίαζα προς το κέντρο έβαζα κοντύτερα κλαδάκια για να δώσω μια ομοιόμορφη εικόνα. Τελειώνοντας έβαλα ένα κόκκινο κερί στο κέντρο και τύλιξα με τούλι την όλη σύνθεση. Πότισα με αρκετό νερό και τοποθέτησα την γιορτινή μου σύνθεση σε ένα μπουφέ αφού πρώτα την στόλισα και με πουλάκια.

Τα κλαδιά που περίσσεψαν τα έβαλα σε ένα απλό γυάλινο βάζο το οποίο έντυσα επίσης με γιορτινό ύφασμα. Έτσι τίποτα δεν πήγε χαμένο!

σύνθεση κλαδιά

Πιστεύω πως οι συνθέσεις μου δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τις αγοραστές του εμπορίου. Προσέδωσαν μια υπέροχη γιορτινή ατμόσφαιρα και ένα βουνίσιο αέρα στην Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση του χώρου μας που άλλαξε τελείως όψη.

Η συνολική κατασκευή διήρκεσε λιγότερο από μισή ώρα και το κόστος ήταν σχεδόν μηδενικό αφού αξιοποίησα ότι ήδη είχα στο σπίτι. Αγόρασα μόνο το σφουγγάρι 1 ευρώ το οποίο μπορώ να επαναχρησιμοποιήσω τουλάχιστον 3-4 φορές όπως μου εξήγησε ο ανθοπώλης.

Ενεργοποιήστε την καλλιτεχνική σας διάθεση, αυτοσχεδιάστε και χρησιμοποιήστε την φαντασία σας και ότι απλόχερα μας δίνει η φύση για να κάνετε οικονομικά τη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση του σπιτιού σας. Δεν θέλει κόπο και χρήμα. Μόνο τρόπο και καλή διάθεση και είμαι σίγουρη πως θα αποσπάσετε πολύ θετικά σχόλια από τους καλεσμένους σας. Φροντίστε να την φτιάξετε όσο πιο κοντά στις γιορτές μπορείτε και να την ποτίζετε συχνά για να την χαρείτε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Καλές γιορτές με υγεία και ευημερία σε όλους.